Bài thơ tiểu đội xe không kính là tác phẩm của nhà thơ Phạm Tiến Duật. Bài thơ được sáng tác năm 1969 trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, ca ngợi tư thế hiên ngang, tinh thần lạc quan, dũng cảm bất chấp mọi khó khăn, nguy hiểm nơi chiến trường của người lính lái xe ở Trường Sơn.
Bài thơ này trong chùm thơ đạt giải nhất cuộc thi thơ của báo Văn nghệ năm 1969 và được tác giả đưa vào tập thơ Vầng trăng quầng lửa (1970). Năm 1971, bài thơ này được nhạc sĩ Hoàng Hiệp phổ nhạc thành bài hát Tiểu đội xe không kính.
Bài thơ tiểu đội xe không kính được viết theo thể thơ tự do và gồm có bảy khổ. Bài thơ được giới thiệu trong sách Ngữ văn lớp 9 tập một, trang 132 (sách của Bộ GD-ĐT, tái bản lần thứ 11).
Nhà thơ Phạm Tiến Duật
Nhà thơ Phạm Tiến Duật (1941-2007) quê ở huyện Thanh Ba, tỉnh Phú Thọ. Sau khi tốt nghiệp khoa Ngữ văn trường Đại học Sư phạm Hà Nội, năm 1964 Phạm Tiến Duật gia nhập quân đội, hoạt động trên tuyến đường Trường Sơn và trở thành một trong những gương mặt tiêu biểu của thế hệ các nhà thơ trẻ thời kỳ chống Mỹ cứu nước.
Nội dung của bài thơ
Không có kính không phải vì xe không có kính
Bom giật, bom rung kính vỡ đi rồi
Ung dung buồng lái ta ngồi,
Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng.
Nhìn thấy gió vào xoa mắt đắng
Nhìn thấy con đường chạy thẳng vào tim
Thấy sao trời và đột ngột cánh chim
Như sa, như ùa vào buồng lái
Không có kính, ừ thì có bụi,
Bụi phun tóc trắng như người già
Chưa cần rửa, phì phèo châm điếu thuốc
Nhìn nhau mặt lấm cười ha ha.
Không có kính, ừ thì ướt áo
Mưa tuôn, mưa xối như ngoài trời
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Mưa ngừng, gió lùa khô mau thôi.
Những chiếc xe từ trong bom rơi
Ðã về đây họp thành tiểu đội
Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới
Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.
Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời
Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy
Võng mắc chông chênh đường xe chạy
Lại đi, lại đi trời xanh thêm.
Không có kính, rồi xe không có đèn,
Không có mui xe, thùng xe có xước,
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.
Hoàn cảnh sáng tác
Bài thơ về tiểu đội xe không kính được sáng tác năm 1969 trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Bài thơ thể hiện hình ảnh thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mỹ với giọng thơ sôi nổi, hồn nhiên, tinh nghịch mà sâu sắc.
Hình ảnh người chiến sĩ lái xe có tư thế hiên ngang, tinh thần dũng cảm coi thường hiểm nguy, sống sôi nổi trẻ trung chan hoà trong tình đồng đội, có ý chí chiến đấu vì miền Nam ruột thịt.
Qua hình tượng người lái xe trên tuyến đường Trường Sơn thời chống Mỹ tác giả đã khắc họa đời sống tâm hồn; hoàn cảnh sống và chiến đấu; phẩm chất của người lính nơi chiến trường.
Phân tích bài thơ Tiểu đội xe không kính
– Ý nghĩa nhan đề bài thơ “Tiểu đội xe không kính”:
- Làm nổi rõ hình ảnh nghệ thuật trung tâm của tác phẩm: những chiếc xe không kính.
- Những chiếc xe không kính thể hiện một phát hiện thú vị của tác giả.
- Cho thấy rõ hướng khai thác hiện thực của tác giả: phát hiện ra chất thơ ở nơi khốc liệt, chất thơ của tuổi trẻ chống Mỹ.
– Hình ảnh những chiếc xe không kính đã làm nổi bật hình ảnh những người lính lái xe hiên ngang, dũng cảm, sôi nổi, trẻ trung.
– Qua hình ảnh nghệ thuật những chiếc xe không kính chúng ta biết thêm về tác giả:
- Am hiểu tường tận về đời sống chiến tranh.
- Có tâm hồn trẻ trung tinh nghịch.
- Có tâm hồn nhạy cảm phát hiện chất thơ ở nơI tưởng chừng không thơ.
Tóm lại, Bài thơ tiểu đội xe không kính khắc họa nổi bật hình ảnh người lính lái xe ở Trường Sơn trong thời kháng chiến chống Mĩ, với tư thế hiên ngang, tinh thần lạc quan, dũng cảm, bất chấp khó khăn nguy hiểm và ý chí chiến đấu giải phóng miền Nam ruột thịt.
Xem thêm tại đây