Soạn bài Bắt sấu rừng U Minh Hạ (Sơn Nam) mang tới 3 phần chính là Bố cục, Dàn ý và những bài văn mẫu hay nhất. Hy vọng bài viết giúp ích cho các bạn trong quá trình ôn tập THPT
I. Bố cục tác phẩm Bắt sấu rừng U Minh Hạ
– Phần 1: ông Năm Hên chèo thuyền xuống đến làng Khánh Lâm bắt sấu
– Phần 2: chuyện bắt sấu li kì của ông Năm Hên qua lời kể của Tư Hoạch
Câu 1 (trang 55 sgk ngữ văn 12 tập 2)
a, Thiên nhiên vùng u Minh Hạ là một thế giới bao la, kì thú:
+ U Minh đỏ ngòm, rừng tràm xanh biếc, sấu lội từng đàn, miền bạch giá
+ Cà Mau có những con lạch ngã ba mang tên đầu sấu, lưng sấu, bàu sấu
→ Đây là nơi âm u, bí ẩn, kì thú
b, Con người vùng U Minh Hạ: người có sức sống mãnh liệt, đậm sâu ân nghĩa, và tài ba trí dũng, can trường
– Hình ảnh ông Năm Hên con người sống phóng khoáng giữa thiên nhiên bao la, với tài năng bắt cá sấu
+ Ông Năm cùng một con xuồng, lọn nhang trầm, hũ rượu, bơi xuồng mà hát “hồn ở đâu đấy
+ Huyền bí mang đậm dấu ấn của con người đất rừng Phương Nam
Câu 2 (trang 55 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Tính cách, tài năng của Năm Hên tiêu biểu cho tính cách con người U Minh Hạ:
– Con người tài ba, cởi mở, đầy bí ẩn: mọi người nhìn thấy ông với ấn tượng ban đầu như thầy tướng pháp
-Ông có tài phi phàm, mưu kế kì diệu: Ông là thợ bắt cá sấu bằng tay không
+ Sự can trường, dũng cảm, bắt sấu trên khô, không cần lưới
+ Ông bắt 45 con cá sấu còn sống nguyên
– Là người sống giàu nghĩa khí, giàu tình cảm
– Người mê ca hát nhưng tiếng hát của ông như ai khóc lóc phẫn nộ
+ Tiếng hát đi kèm với hình ảnh: áo rách vai, tóc rối mù, mắt đỏ ngầu, bó nhang cháy đỏ quơ đi, quơ lại trên tay gợi những đau thương để con người trả giá trên mảnh đất để sinh tồn mảnh đất hoang dại, kì bí
+ Tiếng hát hóa giải những linh hồn bất hạnh bị cá sấu ăn thịt
→ Hình tượng Năm Hên được xây dựng mộc mạc, tình thương, khiêm nhường và mưu trí, can trường
Tiếng hát chính là tấm lòng sâu nặng tình người của ông, bằng hành động khôn khéo đàn sấu dữ, lập giải oan cho họ.
Câu 3 ( trang 55 sgk ngữ văn 12 tập 1)
Đặc sắc về nghệ thuật kể chuyện, sử dụng ngôn ngữ của Sơn Nam trong tác phẩm:
Lối dẫn truyện thô mộc, tự nhiên, sáng rõ và gọn gàng
– Ngôn ngữ Nam Bộ được thể hiện rõ, khắc họa sâu đậm vóc dáng tâm hồn con người, đất rừng, sông nước Cà Mau
Câu 4 (trang 55 sgk ngữ văn 12 tập 1)
Con người và vùng đất cực nam của tổ quốc qua truyện ngắn Bắt sấu rừng U Minh Hạ:
– Chân chất, thật thà, giàu tình yêu thương giữa con người với con người
– Chăm chỉ, cần cù, dũng cảm và tài trí trong cuộc đấu tranh sinh tồn, mở mang, xây dựng đất nước
– Những con người hào sảng, luôn hết lòng vì mọi người
II. Dàn ý phân tích truyện Bắt sấu ở rừng U Minh Hạ
1. Mở bài
– Những năm tháng kháng chiến chống Pháp, Sơn Nam công tác văn nghệ tại khu IX Nam Bộ, do đó có nhiều điều kiện hiểu biết gì về thiên nhiên, lịch sử, con người vùng đất mũi Cà Mau, vùng đất địa đầu cực nam tổ quốc. Hướng về Cà Mau, về Nam Bộ, Sơn Nam có nhiều sáng tác và khảo cứu đầy tâm huyết. Bắt sấu rừng u Minh Hạ là một truyện ngắn đăng trên tuần báo Nhân loại (1957), sau in trong tập truyện Hương rừng Cà Mau (1962).
– Vốn gắn bó quen thuộc với đất rừng phương Nam, qua truyện ngắn Bắt sấu rừng u Minh Hạ, tác giả đem đến cho người đọc một bức tranh độc đáo về thiên nhiên và con người vùng u Minh Hạ.
2. Thân bài
2.1. Thiên nhiên và con người U Minh Hạ
Vùng đất u Minh Hạ, qua truyện ngắn Bắt sấu rừng u Minh Hạ, có rừng tràm xanh biếc, những cây cỏ hoang dại như lau sậy, mốp, cóc kèn… và thật lạ lùng, ở ngọn rạch Cái Tàu có cái ao sấu nhiều như trái mù u chín rụng. Những con người sống trên vùng đất hoang vu, dữ dội đó thật cần cù, mưu trí, gan góc, can trường, sức sống mãnh liệt, giàu tình nặng nghĩa. Họ thương tiếc những bà con xóm giềng bị hùm tha sấu bắt, họ vượt lên gian khó, hiểm nguy bằng sức mạnh và tài trí của mình. Người thì câu sấu bằng lưỡi sắt, móc mồi bằng con vịt sống, Năm Hên bắt cá sấu bằng tay không, lại có người như Tư Hoạch một tay ăn ong rất rành địa thế vùng Cái Tàu, rồi những người trai lực lưỡng đã từng gài bẫy cọp, săn heo rừng… Chính họ đã mang lại sức sống cho vùng rừng hoang vu nơi đất mũi Cà Mau.
2.2. Nhân vật trung tâm: Ông Năm Hên
Ở điểm nhìn của người trần thuật, Sơn Nam có lối miêu tả rất thô mộc, tự nhiên, gọn gàng mà sáng rõ. Nhân vật Năm Hên được thể hiện bằng một số nét đơn sơ nhưng đã khắc họa sâu đậm dáng vóc con người với những nét tính cách tiêu biểu.
a. Giản dị, khiêm tốn, trọng nghĩa khinh tài
Năm Hên là người thợ già chuyên bắt sấu ở Kiên Giang. Nghe đồn đại về cái ao sấu, ông bơi xuồng đến ngọn rạch Cái Tàu với vỏn vẹn một lọn nhang trần và một hũ rượu. Lọn nhang dùng để tưởng niệm những người đã bị cá sấu bắt, hũ rượu để tăng thêm sự dũng cảm khi bắt giết cá sấu, trừ họa cho dân lành. Ông còn là một người trọng nghĩa khinh tài: “Nghề bắt sấu có thể làm giàu được, ngặt tôi không màng thứ phú quý đó”.
b. Mưu trí dũng cảm, can trường
Năm Hên chuyên bắt sấu trên khô, không cần lưỡi câu. Ông đào sẵn đường thoát, đốt cháy sậy đế, cóc kèn, sấu bị nung nóng, cay mắt, ngộp thở bò lên, bị ông đút vô miệng một khúc mốp dính chặt hai hàm răng. Ông dùng mác xắn lưng sấu, cắt gần đuôi, trói hai chân sau, bắt sấu về.
c. Nghĩa tình với người đời ân nghĩa với người xưa
– Bắt sấu để giúp dân làng Khánh Lâm an tâm lao động sản xuất là mục đích cao đẹp trước mắt của Năm Hên.
– Đặc biệt, Năm Hên còn tưởng niệm người xưa. Bài hát của ông tưởng nhớ hương hồn những người đã bị cá sấu bắt, bị chết một cách oan ức, trong đó có người anh ruột của ông. Lời hát gợi lên bao cảm nghĩ về cuộc sống khắc nghiệt ở vùng đất U Minh, nơi nhiêu người phải bỏ thân nơi đầu bãi cuối gành vì manh áo chén cơm, đồng thời cũng cho thấy tấm lòng sâu nặng nghĩa tình đồng loại, đồng bào của Năm Hên Ông há để tỏ lòng thương tiếc những người xấu số và bằng hành động mưu trí bắt đàn sấu dữ, rồi đã “lập đàn giải oan” cho người xưa:
Hồn ở đâu đây?
Hồn ơi! Hồn ơi!
Xa cây xa cối,
Xa cội xa nhành, .
Đầu bãi cuối gành.
Hùm tha, sấu bắt,
Bởi vì thắt ngặt,
Manh áo chén cơm,
U Minh đỏ ngòm,
Rừng tràm xanh biếc!
Ta thương ta tiếc,
Lập đàn giải oan…
Bài hát tạo không khí bí hiểm và có phần rùng rợn, tràn đầy cảm xúc, tựa như lời gọi hồn hay bài kinh cầu siêu, giải oan cho những linh hồn bị hùm tha, sấu bắt…
2.3. Đặc sắc nghệ thuật
– Truyện Bắt sấu rừng U Minh Hạ đã hấp dẫn người đọc bằng cách dựng truyện li kì, những chi tiết gợi cảm, nhân vật giàu chất sống, ngôn ngữ đậm màu sắc Nam Bộ.
– Tác giả dẫn dắt người đọc từ bất ngờ này đến bất ngờ khác, liên tục khêu gợi sự chờ đợi hồi hộp:
– Bất ngờ thứ nhất (đoạn lược bỏ mở đầu): Sấu tập trung trên rừng chứ không phải dưới sông như thường thấy: Có người lên rừng ăn ong chạy về loan báo: – sấu ở rừng nhiều như trái mù u chín rụng! và dân làng xúm nhau lên rừng để nhìn tận nơi và vô cùng kinh ngạc.
– Bất ngờ thứ hai: Ông Năm Hên xuất hiện, tuyên bố bắt sấu bằng… hai tay không. thật là phi phàm, thế gian hi hữu.
– Bất ngờ thứ ba: Tư Hoạch lái xuồng đưa một đàn sấu về bơi theo xuồng nhẹ nhàng như một chiếc bè quái dị, trước con mắt ngạc nhiên của dân làng: không biết thực tế hay là chiêm bao?
– Bất ngờ thứ tư: Tư Hoạch giải thích cách bắt sấu hết sức đơn giản nhẹ nhàng mà rất hiệu quả của ông Năm Hên.
3. Kết bài:
Đọc truyện Bắt sấu rừng U Minh Hạ, ta như được thám hiểm những vùng đất xa lạ với biết bao điều bí ẩn của thiên nhiên và con người. Xa lạ nhưng rất đỗi thân thuộc, đó vẫn là quê hương ta giàu có và khắc nghiệt, vốn là những con người Việt Nam cần cù, dũng cảm, tài trí và lạc quan yêu đời trong cuộc đấu tranh sinh tồn để mở mang, xây dựng đất nước. Qua đó, người đọc thêm quý thêm yêu vùng đất và con người miền cực nam Tổ quốc, yêu quý nhân dân, đất nước mình
III. Những bài văn mẫu hay nhất
Dàn ý, phân tích và văn mẫu (3 mẫu)
TẢI TÀI LIỆUPhân tích truyện Bắt sấu rừng U Minh – Văn mẫu 12
TẢI TÀI LIỆUTổng hợp soạn văn 12 đẩy đủ, súc tích nhất