Soạn bài Số phận con người (M. Sô-lô-khốp) gồm 4 phần: Bố Cục, Luyện Tập, Dàn Ý, Văn mẫu. Hy vọng bài viết đem lại cái nhìn tổng quan cho các bạn khi phân tích tác phẩm.
[toc]I. Bố cục Số phận con người (M. Sô-lô-khốp)
– Phần 1 ( từ đầu … “đang nghịch cát“): giới thiệu về các nhân vật
– Phần 2 (tiếp … “chợt lóe lên như thế“): niềm hạnh phúc của bé Vania
– Phần 3 (còn lại): Số phận của Sô-cô-lốp và niềm tin vào sức mạnh người Nga
Câu 1 (Trang 124 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Hoàn cảnh và tâm trạng của An-đrây Xô- cô-lốp trước khi gặp bé Va-ni-a
– Năm 1944, sau khi thoát tù, Xô-cô-lốp mới biết tin vợ và con trai anh bị giết hại, niềm tin cuối cùng là A-na-tô-li cũng bị tên thiện xạ Đức giết chết
+ Xô-cô-lốp rơi vào nỗi đau cùng cực, không biết đi về đâu, anh chọn làm lái xe cho nông trường
– Xô-cô-lốp tìm đến rượu dịu bớt nỗi đau dù anh biết tác hại của nó
– Anh khóc trước mặt chú bé Va-ni-la tội nghiệp, cũng là nạn nhân sau chiến tranh, lang thang, đói rách
→ Hai số phận cùng cực, nghiệt ngã được đặt cạnh nhau với mục đích tố cáo chiến tranh
Hình ảnh Xô-cô-lốp thể hiện khí phách anh hùng của nhân dân, nói lên giá đắt của chiến thắng, đau khổ tột cùng của con người do chiến tranh gây nên.
Câu 2 (trang 124 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Xô-cô-lốp nhận Va-ni-a làm con nuôi tạo ra sự thay đổi lớn trong cuộc đời hai cha con:
+ Bé Va-ni-la được bảo vệ, có nơi nương tựa
+ An-đrây có thể tìm lại được ý nghĩa sống, tình yêu thương xoa đi nỗi đau chiến tranh
– Tâm hồn ngây thơ của Va-na-a
+ Mặt mũi lấm lem, quần áo bẩn thỉu, đôi mắt sáng
+ Được cha gọi lên xe, hỏi, chờ trả lời
+ Ngồi trên xe lặng thinh, tư lự, thỉnh thoảng nhìn cha
+ Thể hiện niềm hạnh phúc, ước ao, hi vọng khi được nhận làm con
– Lòng nhân hậu của An-đrây:
+ Luôn yêu thương, nhớ đứa con nuôi Va-ni-la
+ Quyết định nhận nuôi Va-ni-la vì tình yêu thương từ tận đáy lòng
+ Âm thầm gánh mọi đau khổ,không muốn cho Va-ni-a biết
→ Người từng trải, giàu tình yêu thương, trách nhiệm
– Điểm nhìn nhân vật trùng với điểm nhìn tác giả, chứa tình yêu thương, hướng tới cuộc sống bình yêu
Câu 3 (trang 124 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Xô-cô-lốp vượt lên nỗi đau:
+ Khó khăn của Xô-cô-lốp khi nhận Va-ni-la trong công việc thường ngày
+ Việc nhận nuôi dưỡng có thể xảy ra rủi ro bất cứ lúc nào
+ Nỗi khổ đau, sự dằn vặt từ quá khứ vẫn còn hành hạ anh
– An-đrây Xô-cô-lốp không ngừng vươn lên trong ý thức nhưng nỗi đau, vết thương lòng thì không thể nào hàn gắn. Đó là bi kịch sâu sắc trong số phận của Xô- cô- lốp
Câu 4 (trang 124 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Thái độ người kể chuyện:
+ Thể hiện lòng khâm phục, ngưỡng mộ, cũng như sự quý mến bản lĩnh con người kiên cường, nhân hậu
+ Khát khao, tin tưởng vào tương lại thông qua hình ảnh bé Vania
+ Tin tưởng vào sức mạnh tiềm ẩn, cống hiến âm thầm, to lớn những thế hệ người Nga trong cuộc xây dựng, bảo vệ tổ quốc
Đoạn cuối kêu gọi nhắc nhở quan tâm, trách nhiệm của xã hội đối với những con ngời bất hạnh
Câu 5 (trang 124 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Suy nghĩ của tác giả về số phận con người:
+ Mỗi người trong cuộc đời sẽ có những số phận khác nhau, có thể gặp nhiều bất hạnh, mất mát nhưng tác gỉa không làm mất đi hi vọng vào niềm tin, hạnh phúc con người.
+ Nhà văn tin tưởng sâu sắc khi con người dựa vào, chia sẻ, đồng hành với nhau con người xứng đáng được hạnh phúc
II. Luyện tập Số phận con người (M. Sô-lô-khốp)
Bài 1 (trang 124 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Nét mới trong truyện ngắn Số phận con người khi miêu tả chiến tranh vệ quốc:
– Cốt truyện và chi tiết thể hiện rõ bút pháp hiện thực táo bạo của Sô lô- khốp, tôn trọng tính chân thật
+ Tác phẩm không tạo ra cái kết viên mãn, để đi tới kết thúc có hậu mà mở ra nhiều khó khăn, trở ngại để tìm kiếm hạnh phúc
+ Tác giả miêu tả chân thực chiến tranh, bộ mặt thật của nó là đau khổ, chết chóc
+ Tác giả tạo ra nhiều tình tiết nghệ thuật, để thể hiện chiều sâu tính cách nhân vật
– Nhân vật
+ Xây dựng nhân vật là những người bình dị, thậm chí nhỏ bé trong các mối quan hệ phức tạp, đa dạng, tiêu biểu cho số phận con người trong chiến tranh
+ Tác giả ví con người như hai hạt cát côi cút, bị bão tố thổi bạt tới những miền hoang
+ Từ hoàn cảnh đau khổ làm nổi bật con người với tính cách kiên cường, hồn hậu, đó là những người vĩ đại
Bài 2 (trang 124 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Khi tới miền đất mới, Xô- cô – lốp bắt tay vào tìm việc để có tiền nuôi nấng Vania. Ông xin lái xe người ta không nhận, chật vật tìm việc cuối cùng ông tự mình dùng số tiền dành dụm bấy lâu mở trang trại nhỏ, cả hai cha con dốc lòng dốc sức làm việc. Những người hàng xóm mới của ông thấy thương cho sự côi cút của hai cha con nên cũng giúp hai cha con. Dần dần, hai cha con không phải lo lắng tới chuyện cơm áo, Xô-cô-lốp xin cho Vania đi học, vì thương cha nên cậu luôn nỗ lực học tập. Cuối cùng, Xô-cô-lốp cũng chờ được ngày thấy đứa con Vania bé bỏng năm nào trưởng thành, hai cha con sống hạnh phúc bên nhau.
III. Dàn ý
Mở bài
– Tác giả Sô – lô – khốp là nhà văn lớn của nước Nga, được coi là nhà văn hàng đầu của chủ nghĩa hiện thực xã hội chủ nghĩa.
– Số phận con người là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách của ông, tác phẩm đã cho thấy tính cách kiên cường và lòng nhân ái của con người Nga, nghị lực phi thường của họ để vượt qua những khó khăn.
Thân bài
Hoàn cảnh của Xô – cô – lốp
– Là một người đàn ông trải qua nhiều đau khổ trong chiến tranh:
+ Bị thương hai lần, bị bắt giam 2 năm trong trại tù binh ở Đức.
+ Sau khi thoát khỏi trại tù binh ở Đức, trở về với hồng quân liên xô, anh lại biết tin vợ và con gái đã mất do bom đạn của bọn phát xít.
+ Niềm hi vọng duy nhất của anh chính là cậu con trai, nhưng đến ngày hồng quân giành chiến thắng cũng là ngày con trai anh bị một tên thiện xạ Đức giết hại.
– Anh trở nên cô độc sau chiến tranh:
+ Không còn quê nhà, không còn nhà, không còn người thân và phải sống nhờ nhà người bạn.
+ Luôn sống trong nỗi thất vọng, cô đơn, luôn như người mất hồn “cặp mắt buồn nguội lạnh lúc nào cũng buồn thê thảm”ngày ngày tìm đến quán rượu, suýt trở thành kẻ nghiện rượu.
– Nhận xét: Xô – cô – lốp là nạn nhân của chiến tranh, chịu nỗi đau cả về thể chất và tinh thần.
Cuộc gặp gỡ với bé Va – ni – a và cố gắng vượt qua nỗi đau của Xô – cô – lốp
a. Sự thay đổi của Xô – cô – lốp
– Anh chú ý đến bé Va – ni – a trong những lần gặp tình cờ, qua một số câu hỏi ngẫu nhiên anh biết bé Va – ni – a mồ côi cha me, cha mẹ em đều chết trong bom đạn kẻ thù, em không còn có người thân thíc.
– Một lần gặp, anh quyết định nhận nuôi Va – ni – a vì sự cảm thương. Đây là quyết định mang tính bột phát, xuất phát từ tình yêu thương chân thành, không toan tính.
– Khi đưa đứa trẻ về nhà người bạn, hai vợ chồng họ đều rất vui, “bà chủ múc súp …nước mắt ròng ròng”. Giọt nước nước mắt của bà là sự xót thương cho cảnh ngộ của chú bé, của Xô – cô – lốp và cho chính bà.
– Bằng bàn tay vụng về của một người đàn ông, Xô – cô – lốp đã chăm sóc bé Va – ni – a một cách yêu thương, ân cần.
– Từ khi có bé Va – ni – a, anh thấy cuộc sống của mình thực sự có ý nghĩa “trở nên êm dịu hơn”. Chú bé Va – ni – a đã trở thành điểm tựa của anh.
– Thế nhưng, anh vẫn luôn day dứt về nỗi đau mất người thân yêu, cùng với việc anh bị tước bằng lái, Xô – cô – lốp quyết định cùng bé Va – ni – a đến nơi khác sống.
– Nhận xét: Tình yêu thương đã khiến con người trước kia trong anh hồi sinh, anh bắt đầu lại với một cuộc sống mới đầy ý nghĩa, ước mơ. Anh dần thoát khỏi nỗi cô đơn, tuyệt vọng. Anh dùng cách.
– Nêu suy nghĩ về số phận con người: cả Xô – cô – lốp và Va – ni – a đều là những nạn nhân của chiến tranh, nhưng hai con người ấy đã nương tựa vào nhau để cùng vượt qua nỗi đau. “Cái gì đang chờ đón họ ở phía trước?”, họ còn phải trải qua nhiều khó khăn hơn nữa để tìm thấy hạnh phúc.
Kết bài
– Nghệ thuật đặc sắc: kết cấu truyện lồng trong truyện, xây dựng nhân vật điển hình cho tính cách Nga, con người Nga, chi tiết nghệ thuật độc đáo.
– Qua số phận của Xô – cô – lốp, tác giả đã tố cáo tội ác của chiến tranh phát xít, phản ánh chân thưc cuộc sống của người lính Nga thời hậu chiến từ đó bày tỏ niềm cảm thương trước số phân của họ, đồng thời ngợi ca nghị lực, vẻ đẹp tâm hồn con người Nga.
IV. Những bài văn mẫu hay nhất
Phân tích tác phẩm và 8 dạng đề kèm văn mẫu
TẢI TÀI LIỆU10 Bài văn phân tích tác phẩm “Số phận con người” của M. Sô-lô-khốp hay nhất
TẢI TÀI LIỆUTổng hợp soạn văn 12 đẩy đủ, súc tích nhất