Soạn bài Một người Hà Nội (Nguyễn Khải) bao gồm phần Soạn bài, phần dàn ý và phần văn mẫu cực hay.
[toc]I. Soạn bài Một Người Hà Nội
Câu 1 (trang 98 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Nhân vật trung tâm là cô Hiền:
– Xuất thân từ gia đình giàu có, lương thiện: mẹ buôn nước mắm, cha đỗ tú tài, rèn rũa con cái khuôn phép
– Ngoại hình: xinh đẹp, khuôn mặt tư sản, thông minh, yêu văn thơ
– Tính cách và phẩm chất của cô Hiền
+ Cô cùng Hà Nội, cùng đất nước trải qua nhiều thăng trầm nhưng vẫn giữ được cốt cách con người, chân thật, thẳng thắn
+ Trong hôn nhân: chọn người chồng chăm chỉ, hiền lành
+ Chuyện sinh con: dừng lại ở tuổi 40 khi sinh được 5 đứa con để có thể chăm lo cho con chu đáo
+ Việc dạy con: dạy từ cái nhỏ nhất, dạy từ cái ăn uống hằng ngày, dạy cách lịch sự, tế nhị, hào hoa, biết giữ phẩm chất của con người Hà thành
+ Chiêm nghiệm lẽ đời: vui vẻ hơi nhiều, nói hơi nhiều
+ Cô Hiền là người thức thời khi biết cách cư xử hợp lí với tình hình đất nước.
+ Cô khuyên con nhập ngũ, dạy con sống không phải xấu hổ.
+ Sau khi đất nước thống nhất cô mở tiệm hàng lưu niệm, cô chỉ làm những điều có lợi cho đất nước
→ Cô Hiền với nhân cách thanh lịch, là hạt bụi vàng của Hà Nội với bao thăng trầm vẫn sống có ý nghĩa cho đất nước
Câu 2 (trang 98 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Nhân vật tôi: người tham gia nhiều chặng đường gian khổ của lịch sử
+ Là người giỏi quan sát, cảm nhận nhạy bén, sắc sảo
+ Có giọng điệu vui đùa, khôi hài nhưng khôn ngoan, trải đời
+ Người trân trọng những giá trị truyền thống của dân tộc
→ Nhân vật tôi thấp thoáng bóng dáng của tác giả, người kể chuyện, một sáng tạo nghệ thuật sắc nét mang tới điểm nhìn chân thật, khách quan
– Nhân vật Dũng
+ Sống đúng như lời mẹ dạy, lên đường nhập ngũ cứu lấy Hà Nội
+ Dũng và Tuất thể hiện được cốt cách của người Hà Nội
– Một số nhân vật khác:
+ Ông bạn trẻ đạp xe như gió làm xe người ta suýt đổ còn quay lại chửi “tiên sư cái anh già”
+ Những người mà nhân vật “tôi” hỏi thăm khi quên đường
+ Những “hạn sạn của Hà Nội” làm lu mờ đi ý nghĩa, nét đẹp của sự tế nhị, thanh lịch
Câu 3 (trang 98 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Ý nghĩa của cây si cổ thụ:
– Hình ảnh cây si bị bão đánh bật rễ, thể hiện sự khắc nghiệt của thiên nhiên, đồng thời đó cũng là quy luật xã hội
+ Sự hồi sinh của cây si cổ thụ nói lên quy luật bất diệt của sự sống, thể hiện niềm tin của con người khi cứu sống được cây cối
+ Cây si là biểu tượng nghệ thuật, hình ảnh ẩn dụ cho vẻ đẹp Hà Nội: có thể bị tàn phá, bị nhiễm bệnh, nhưng vẫn là người Hà Nội với truyền thống văn hóa được nuôi dưỡng trường kì lịch sử, cốt cách tinh hoa đất nước
Câu 4 (trang 98 sgk ngữ văn 12 tập 2)
Giọng điệu trần thuật: trải đời, tự nhiên, dân dã, trĩu nặng suy tư, triết lí
+ Mang phong vị hài hước có duyên trong lời kể của nhân vật
+ Tính đa thanh thể hiện nhiều trong lời kể, nhiều giọng
+ Giọng trần thuật khiến truyện vừa gần gũi, vừa đậm chất hiện đại
– Nghệ thuật xây dựng nhân vật “tôi” và các nhân vật khác:
+ Tạo tình huống gặp gỡ nhân vật “tôi” và nhân vật khác.
+ Ngôn ngữ nhân vật góp phần khắc họa tính cách (ngôn ngữ nhân vật “tôi” đậm vẻ suy tư, chiêm nghiệm, pha chút hài hước, tự trào
II. Dàn ý tác phẩm Một người Hà Nội
A. Mở bài
+ Khái quát:
– Vị trí: nhân vật trung tâm.
– Vai trò: kết tinh cho giá trị tư tưởng và nghệ thuật của tác phẩm
– Mô tả khái quát về nhân vật: Nhân vật cô Hiền được miêu tả ở nhiều thời điểm lịch sử khác nhau của dân tộc. Trải qua thời gian nhiều biến động, phẩm chất và nét đẹp của một người Hà Nội vẫn tỏa sáng, như nhất, không hề phôi pha trong con người này.
B. Thân bài:
+ Phân tích:
– Nếp sống thanh lịch dù thời cuộc có đầy biến động.
* Cái ăn
* Cái ở
* Cái mặc
– Thông minh, tỉnh táo và thức thời:
* Năm 1956, bán một trong hai ngôi nhà cho người kháng chiến ở.
* “Chú tuy chưa già nhưng đã đành để ngồi chơi, các em sẽ đi làm cán bộ, tao sẽ phải nuôi một lũ ăn bám, dù họ có đủ tài để không phải sống ăn bám”
* Ứng xử với chính sách cải tạo tư sản của nhà nước.
Chồng muốn mua máy in => ngăn cản vì nhận rõ việc làm này sẽ vi phạm chính sách.
Mở cửa hàng đồ lưu niệm để đảm bảo “đủ ăn” mà không bóc lột bất kì ai.
– Có đầu óc thực tế, sự trung thực, thẳng thắn:
* Không có lòng tự ái, sự ganh đua, thói thời thượng, không có cái lãng mạn hay mơ mộng viển vông.
* Đã tính là làm, đã làm là không để ý đến lời đàm tiếu của thiên hạ => bản lĩnh, có lập trường.
* Đi lấy chồng: dù giao du rộng nhưng chọn làm vợ một ông giáo cấp Tiểu học hiền lành, chăm chỉ => cả Hà Nội “kinh ngạc”.
* Tính toán cả chuyện sinh đẻ sao cho hợp lí, đảm bảo tương lai con cái.
* Khi cháu là cán bộ cách mạng về chơi, chồng và con gọi là “đồng chí”, bà nhắc nhở phải gọi là “anh Khải” => biết nhìn nhận mọi việc theo đúng bản chất, thức thời nhưng không xu thời.
* Khi cháu – người cách mạng hỏi về cuộc sống mới khi giải phóng, bà nhận xét thẳng thắn, sắc sảo, không giấu giếm
– Trân trọng, nâng niu, gìn giữ truyền thống văn hoá người Hà Nội:
* Dặn dò bọn trẻ: “Là người Hà Nội thì cách đi đứng nói năng phải có chuẩn, không được sống tuỳ tiện, buông tuồng”
* Coi việc giữ gìn nếp sống là một cách “tự trọng, biết xấu hổ”.
=> Là hạt bụi vàng của Hà Nội: Những hạt bụi vàng lấp lánh đâu đó ở mỗi góc phố Hà Nội hãy mượn gió mà bay lên cho đất kinh kì chói sáng những ánh vàng => biểu tượng của vẻ đẹp tinh tế, sức sống bất diệt của văn hoá Hà Thành.
Lưu ý: em có thể chọn thêm dẫn chứng để chứng minh.
+ Đánh giá:
– Nhân vật “một người Hà Nội” được soi chiếu ở nhiều thời điểm lịch sử. Mỗi thời điểm đầy biến thiên ấy như thứ nước rửa ảnh làm hiện hình nổi sắc những nét đẹp bất diệt: sự thanh lịch, sang trọng trong nếp sống, cách nói năng; trí thông minh, sự tỉnh táo, thức thời; đầu óc thực tế, trung thực, thẳng thắn…
– Đặt cô Hiền trong những biến động của lịch sử, nhà văn đã soi chiếu số phận của một dân tộc qua cuộc đời của một cá nhân => thể hiện:
* Cái nhìn hiện thực mới mẻ
* Quan niệm về con người, niềm tin vào sự bất tử của những nét đẹp văn hóa truyền thống.
– Nghệ thuật xây dựng nhân vật: ngôn ngữ cá thể hóa (Lời nói của cô Hiền logic, rõ ràng thể hiện sự sắc sảo, thông minh, tự tin, am tường nhân thế)
– Liên hệ ngắn gọn với “chân dung người Hà Nội” hiện nay (ý mở rộng)
C. Kết bài:
Đánh giá tài năng của tác giả và thành công của tác phẩm
III. Văn mẫu Một người Hà Nội hay
8 bài văn mẫu Một người Hà Nội chọn lọc
TẢI TÀI LIỆU5 Dạng đề và văn mẫu Một Người Hà Nội phổ biến trong các đề thi
TẢI TÀI LIỆUTổng hợp soạn văn 12 đẩy đủ, súc tích nhất